تست اعتیاد چیست ؟

آزمایش اعتیاد چیست؟
آزمایش اعتیاد با هدف پیدا کردن یک یا چند ماده مخدر یا داروی غیر مجاز انجام می‌شود. مواد مخدر آزمایش‌شده در این آزمایش اغلب عبارت‌اند از:

ماری جوانا
اپیوئیدها
آمفتامین‌ها (از جمله مت آمفتامین)
کوکائین
استروئیدها
باربیتورات‌ها مانند فنوباربیتال و سکوباربیتال
فن سیکلیدین (PCP).

رپید تست‌ها (آزمایش سریع) تست نواری و یا کیت تست، برای تشخیص سریع اعتیاد و برخی بیماری‌ها و غربالگری اولیه انجام می‌شود، با استفاده از این کیت‌ های تست اعتیاد دیگر نیازی به تجهیزات آزمایشگاهی و پزشکی نیست و روند تشخیص نیز بسیار کوتاه و سریع می‌شود.

این تست‌ها را شرکت‌های متعددی در جهان تولید و توزیع می‌کنند که سازمان‌های مانند اداره غذا و داروی آمریکا FDA، سازمان بهداشت جهانیWHO و یا سازمان استاندارد اروپا CE آنها را کنترل و ارزیابی می‌کنند. اگر روی کیت‌ها علامت هرکدام از این سازمان‌ها باشد نشان می‌دهد که حساسیت کیت در سطح بالای 98 درصد است زیرا اگر در بررسی کیفیت این کیت‌های تست کیفیت پایین از 98 درصد باشد آنها را تایید نمی‌کنند.

استفاده از این کیت تشخیص اعتیاد یکی از راه‌های ساده برای تشخیص سوءمصرف یا وابستگی به انواع مواد اعتیاد آور است. عملکرد این تست‌ها بر پایه تشخیص مواد، داروها یا متابولیت‌های آنها در ادرار است.
به طور کلی آزمایش‌های اعتیاد به دو روش انجام می‌شود:

تست کروماتوگرافی لایه نازک یا TLC که در بعضی آزمایشگاه‌ها انجام می‌شود،
کیت تست یا تست نواری که در مطب یا خانه نیز انجام می‌شود و نیازی به تجهیزات آزمایشگاهی ندارد.

این کیت‌ها انواع مختلفی دارد که نوار تکی آن فقط برای تشخیص یک ماده استفاده می‌شود و تک پارامتر است، اما مدل‌های دیگری چند ماده را همزمان ردیابی می‌کند نیز وجود دارد.

آزمایش تشخیص اعتیاد در چه مواقعی گرفته می شود؟

با اینکه می توان پرکاربردترین دلیل انجام تست اعتیاد را موضوع ازدواج دانست اما انجام این آزمایش در کشور ما دلایل مهم دیگری نیز دارد. از جمله مواردی که در آن ها نیاز به انجام آزمایش اعتیاد وجود دارد زمان گرفتن سوء پیشینه جهت استخدام مشاغل دولتی، تست قبل از ازدواج، زمان انجام جرائم، انجام آزمایش توسط پلیس راه با کیت های اعتیاد در سفرهای جاده ای و … می باشد. تمام انواع اعتیاد با یک آزمایش قابل تشخیص نیستند، برای مثال آزمایش اعتیاد به شیشه با مورفین و الکل به صورت جداگانه گرفته می شوند.

آزمایش های تشخیص اعتیاد شامل چه مواردی است؟

تاکنون 4 نوع آزمایش (تست) برای تشخیص اعتیاد وجود داشته است که عبارتند از:

آزمایش ادرار

مواد مخدر پس از ورود به گردش خون و عبور از کلیه ها، وارد ادرار می شوند و با آزمایش ادرار قابل تشخیص هستند، این روش، ارزان ترین و متداول ترین آزمایش تشخیص اعتیاد است و در حال حاضر تنها روش عملی برای تشخیص اعتیاد در ایران است. نتیجه مثبت یا منفی آزمایش ادرار، بطور یقین و 100 % قابل استناد نیست، زیرا از یک سو، مصرف برخی داروهای درمانی نتیجه آنرا مثبت نشان می دهد، و از سوی دیگر، احتمال تقلب درآن وجود دارد و ترکیب برخی مواد با ادرار، نتیجه آزمایش فرد معتاد را منفی نشان می دهد. به همین دلیل نمونه گیری ادرار همیشه در حضور مراقب و ناظر انجام می شود.

آزمایش خون

از طریق اندازه گیری سطح سرمی مواد در خون انجام می شود، هزینه و پیچیدگی بیشتری نسبت به سایر روش ها دارد، اما قابل اطمینان است. در گذشته مورد استفاده قرار می گرفت، و امروزه با آزمایش ادرار جایگزین شده است.

آزمایش موی سر

با ورود مواد مخدر (مشتقات مورفین، تریاک، کوکایین و کدئین و … ) به بدن انسان (استنشاق، تزریق و یا مصرف خوراکی) ، همه سلول های بدن، از جمله فولیکول های موی سر (و ناخن) به این مواد آلوده می شوند، آزمایش موی سر، بسیار قابل اطمینان است و در صورتیکه فرد آنها را کوتاه نکرده باشد، مصرف مواد را در شش ماه گذشته نیز نشان می دهد. نمونه مو، لزوما از سر تهیه نمی شود و می توان نمونه مو را از هر قسمتی از بدن فرد تهیه کرد. مقدار نمونه لازم برای این تست، کمتر از 40 میلی گرم است. صحت و اعتبار این آزمایش و دقت آن در تشخیص مصرف مقادیر کم مواد، بیشتر از آزمایش ادرار است، اما این آزمایش در ایران رواج ندارد.

آزمایش بزاق

روش جدیدتری برای تشخیص سوء مصرف مواد است که عملکرد و نتیجه آن شبیه به آزمایش ادرار است.

مواد مخدر تا چه مدت قابل تشخیص هستند؟

دقت تشخیص در روش های مختلف تست اعتیاد متفاوت است و مدت زمان ردیابی مواد در خون و بزاق نسبت به سایر روش ها کمی کمتر است. همچنین این زمان در افراد مختلف با توجه به ویژگی‌های فردی مانند سن، میزان متابولیسم، حجم توده بدنی، تناوب مصرف و میزان ماده مصرفی می‌تواند کمی متغیر باشد. اما به طور کلی می توان زمان تقریبی تشخیص مواد را به شرح ذیل دانست:

• حشیش: از 1 روز تا 4 هفته
• هروئین: 3 تا 4 روز
• کوکائین: 2 تا 4 روز
• متادون: 3 روز
• مورفین: 2 تا 3 روز
• PCP یا گرد فرشته: 3 تا 8 روز
• شیشه (آمفتامین): 1 تا 3 روز
• الکل: 3 تا 5 روز